Według regulacji polskiego prawa rolą prokuratury jest czuwanie nad ściganiem przestępstw oraz stanie na straży praworządności. Jaka jest historia prokuratury w Polsce? Co należy do zadań i obowiązków prokuratury, jak jest jej struktura?
Historia prokuratury w Polsce
Polski termin prokuratura ma swoje korzenie w języku łacińskim. Jego etymologia wywodzi się ze słowa „procurare”, które oznacza zarządzanie, zajmowanie się interesami. Współczesny kształt prokuratury formował się na przestrzeni wieków, jej nowożytna koncepcja pojawiła się w średniowiecznej Francji, Hiszpanii i Portugalii.
Na gruncie polskiego prawa instytucja prokuratury pojawiła się na początku XIX wieku, w obrębie państwowego aparatu zaborców. Burzliwa historia, liczne zmiany ustrojowe sprawiły, że rola i struktura organizacyjna prokuratury w Polsce ulegała zmianom. Dopiero w 1928 roku wprowadzono regulacje, które wiązały ściśle prokuraturę z wymiarem sądownictwa. W okresie Polski Ludowej kształt polskiej prokuratury opierał się na wzorach radzieckich. Przemiany ustrojowe po 1989 roku przyczyniły się do gruntownej reformy organu i zniesiono pozorną niezależność prokuratury od rządu.
Struktura prokuratury w Polsce
Organy oraz strukturę organizacyjną prokuratury w Polsce określa ustawa o prokuraturze. W myśl obowiązującej obecnie litery prawa połączono funkcję Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości, co w praktyce oznacza, że członek rządu staje na czele prokuratury. Wśród państw Rady Europy to stosunkowo unikalne rozwiązanie, dzięki któremu Prokurator Generalny może działać w śledztwach i dochodzeniach. Na czele prokuratury w Polsce stoi Prokurator Generalny, który m.in. reprezentuje instytucję w Sejmie i Senacie i jest przełożonym pozostałych prokuratorów. Na straży niezależności prokuratorów stoi Krajowa Rada Prokuratorów, która ma charakter doradczy.
Powszechne jednostki organizacyjne prokuratury w Polsce to:
- Prokuratura Krajowa – nadzoruje i koordynuje działalność prokuratur niższego szczebla.
- Prokuratury regionalne – ich właściwość miejscowa jest zbliżona do obszaru województw.
- Prokuratury okręgowe – tworzy się je dla obszaru właściwości co najmniej dwóch prokuratur rejonowych.
- Prokuratury rejonowe – obejmują jedną lub więcej gmin.
Prokuratura w Polsce – zadania
Do podstawowych zadań prokuratury w Polsce należy prowadzenie i nadzór nad postępowaniami przygotowawczymi w sprawach z zakresu prawa karnego. Prokuratura pełni również funkcję oskarżyciela publicznego przed sądami. Rolą polskiej prokuratury jest też wytaczanie powództw w sprawach karnych i cywilnych.
Na gruncie polskiego prawa prokuratura może brać udział w postępowaniach cywilnych, wynikających ze stosunku pracy i ubezpieczeń społecznych. Dzieje się tak kiedy wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli czy interes społeczny. Prokuratorzy sprawują również nadzór na wykonywaniem decyzji o pozbawieniu wolności, przede wszystkim postanowień o tymczasowym aresztowaniu.
komentarze
Prokuratura to bodaj najgorsza komórka. Zajmuje się największym syfem tego świata. Ciekawe, jak wiele absolwentów prawa wybiera taką specjalizację? No bo szczerze mówiąc, choć super przedstawiane w filmach i serialach, to tak naprawę jest to paskudne zadanie.