Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej to najważniejszy dokument w państwie, który gwarantuje jego właściwe funkcjonowanie pod względem prawnym. Ściśle określa też wolności, prawa i obowiązki człowieka funkcjonującego w naszym kraju. Co o nich wiadomo? Jak Konstytucja RP normuje prawa i obowiązki obywateli?
Wolności i prawa osobiste regulowane przez Konstytucję RP
Konstytucja w jasny sposób określa wolności i prawa osobiste każdego człowieka zamieszkującego Polskę, w tym cudzoziemców. Najważniejsze jest prawo do życia. Zgodnie z nim nikt nie może nikogo go pozbawiać. Jest to najwyższa wartość bez względu na regulacje prawne, wyznawaną religię czy światopogląd. Ochrona życia jest ponad wszelkimi podziałami i przysługuje każdemu człowiekowi.
Oprócz tego każdy ma prawo do nietykalności i wolności osobistej. Nie można pozbawić tego człowieka, chyba że są to okoliczności regulowane prawem, np. w sytuacji popełnienia przestępstwa. Z tym wiąże się prawo do sprawiedliwego i jawnego procesu, który zostanie przeprowadzony przez bezstronnych i niezależnych sędziów.
W kontekście rodziny ważne jest prawo rodziny do wychowania dzieci w zgodzie z własnymi przekonaniami. To opiekunowie mają pierwszeństwo w wychowywaniu i kształtowaniu postaw dziecka zgodnie z własnymi przekonaniami. Są one jednak ograniczone prawami dziecka.
Konstytucja wymienia jeszcze prawo do nienaruszalności mieszkania, czyli bez nakazu nikt nie może do niego wkroczyć, przebywać w nim lub go przeszukać. Kluczowe dla wszystkich obywateli jest też prawo do wolności sumienia i religii. Nikt nie może nikogo zmusić do wyznawania określonej.
Prawa i wolności polityczne w Konstytucji RP
Obywatele RP mają prawo do organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestnictwa w nich. Mogą też zrzeszać się w związki zawodowe oraz organizacje społeczno-polityczne. Najważniejszym prawem politycznym wszystkich obywateli jest możliwość uczestniczenia w referendach i posiadanie prawa wyboru. Dotyczy ono wszystkich osób, które ukończyły 18 lat. Każdy może też złożyć wniosek, petycję lub skargę, kiedy dojdzie do naruszenia praworządności, gdy organy wykonują swoje zadania w niewłaściwy sposób itp.
Prawa i wolności ekonomiczne, socjalne i kulturalne
Każdy obywatel ma prawo do posiadania własności i do dziedziczenia. Podobnie jak ma możliwość wyboru miejsca pracy i wykonywania zawodu. Wszyscy obywatele mają prawo do ochrony zdrowia i do nauki. Nauczanie jest powszechne, publiczne i bezpłatne, edukacja jest obowiązkiem państwa. Ponadto każdy obywatel ma prawo do wolności twórczości artystycznej i badań naukowych.
Najważniejsze obowiązki obywatelskie zawarte w Konstytucji RP
Do najważniejszych powinności obywateli względem państwa zalicza się obowiązek wierności i troski o dobro narodu i społeczeństwa, obowiązek przestrzegania prawa RP, ponoszenia ciężarów i świadczeń na rzecz państwa, obrona Ojczyzny (np. w czasie wojny lub innych zagrożeń), a także dbałość o stan środowiska naturalnego.
komentarze