Czy konstytucja może być zmieniana jak prawo?

Konstytucja to dokument, który jest nam doskonale znany już od najmłodszych lat. Wiemy, kiedy powstał i w oczach zdecydowanej większości obywateli jest czymś niezmiennym i całkowicie nie do ruszenia. Ale czy rzeczywiście tak jest? Czy da się zmienić konstytucje, w jakich wypadkach i jakie warunki muszą zostać spełnione?

• Czy polską konstytucję można zmienić?
• Co oznacza zmiana konstytucji?
• Konstytucja stała czy czasowa?
• Jak można zmienić konstytucję?

Czy polską konstytucję można zmienić?

Odpowiedź na to pytanie jest prosta – tak, można dokonać zmian w konstytucji i mówi nam nawet o tym sam wspomniany dokument. Dokładniej rzecz ujmując, kwestia ta poruszona została w rozdziale XII art. 235. Zostały tam wymienione punkty, kto, kiedy i w jaki sposób może dokonać z mian w konstytucji oraz jak wygląda cały ten proces. Tak więc nie jest to dokument niezmienny, a przez wszystkie wieku, już wielokrotnie dokonywano mniejszych czy większych poprawek. Oczywiście nie można tego dokonać tak po prostu – muszą być spełnione konkretne wymagania.

Co oznacza zmiana konstytucji?

Zmiana konstytucji to dość obszerne pojęcie, w którym zawiera się zarówno uchylenie konkretnych punktów, jak i nadanie im innej, zmodyfikowanej treści. Dotyczy to także procedury dodawania nowych, wcześniej niewystępujących norm. Oczywiście sprawa związana z dokonywaniem modyfikacji wiąże się też z różnym podejściem społecznym. Jedna grupa ludzi uważa, że dokonywanie zmian jest aktem woli suwerena i może być ona zawsze dowolnie zmieniana. Drugim, nieco bardziej ostrożnym poglądem jest to, że zmiany nie mogą być dowolne i muszą być przy tym uwzględnione pewne wartości i normy społeczne.

Konstytucja stała czy czasowa?

Obecnie obowiązująca Konstytucje RP ma charakter stały, to oznacza, że nie posiada wyznaczników czasowych, względem obowiązujących norm. Nie zawsze tak było, ponieważ pierwsza wersja, czyli Konstytucja 3 Maja miała charakter czasowy. W dokumencie można było odnaleźć punkt odnoszący się do dokonywania odpowiednich poprawek w zapisach co 25 lat. Ponieważ obecnie nie ma granic czasowych, aby cokolwiek zmienić, trzeba przejść przez cały proces ingerencji w jej treść.

Jak można zmienić konstytucję?

Artykuł 235 rozdziału XII Konstytucji RP dość dokładnie wyjaśnia, w jaki sposób może być dokonana zmiana w zapisach dokumentu. W punkcie pierwszym określono, że projekt ustawy zmiany konstytucji musi przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub prezydent Polski. Według punktu drugiego zmiana następuje w postaci w drodze ustawy, która zostanie w jednakowym brzmieniu ustanowiona przez Sejm, a potem w terminie nie dłuższym niż 60 dni, także przez senat.

Konstytucja określa także, że ustawa uchwala Sejm większością co najmniej 2/3 głosów minimum połowy liczby posłów, a w przypadku senatu, musi być to większość bezwzględna, także przy obecności minimum połowy senatorów.

W przypadku przepisów z rozdziałów I II i XII Sejm może dokonać uchwały nie wcześniej niż 60 dni po pierwszym czytaniu projektu. Biorąc pod uwagę wyżej wymienione rozdziału, zgodnie z uchwałą 1. w terminie do 45 dni od momentu uchwalenia przez senat, można zażądać przeprowadzenia referendum zatwierdzającego, a wniosek musi zostać przedstawiony Marszałkowi Sejmu. Zmiana zostanie ostatecznie przyjęta, jeżeli opowie się za nią większość głosujących. Po tym czasie ustawa trafia do podpisu przez prezydenta i ma on czas 21 dni na dokonanie formalności. Ostatecznie zmiana ustawy zostaje ogłoszona w Dzienniku Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej.